Lekcja 27
Temat: Jazz, czyli wielka improwizacja.
Temat: Jazz, czyli wielka improwizacja.
1. cel lekcji
2. Informacje do przeczytania - Historia Jazzu
Historia jazzu sięga czasów, kiedy do Ameryki przypłynął pierwszy statek z czarnymi niewolnikami z Afryki. Afrykanie, osiedleni w Ameryce Północnej i zmuszeni do pracy na plantacjach, rozwijali swoją muzykę, do której wplatali niektóre elementy muzyki europejskiej, znanej im z nabożeństw kościelnych. Stworzyli pieśni religijne, nazywane negro spirituals, oraz pieśni świeckie - blues. Pod koniec XIX w., gdy potomkowie niewolników trafili do miast, z bluesa i negro spirituals zaczął się kształtować jazz. Do jego powstania przyczynił się również ragtime - rodzaj synkopowanej muzyki fortepianowej, którego twórcą był Scott Joplin (film nr 2 - umieszczony poniżej).
Pierwszym ośrodkiem muzyki jazzowej był Nowy Orlean. Najbardziej znaczące dla jazzu były lata 20. XX w. Nazwano je erą jazzu, gdyż rozwinął się wtedy jazz klasyczny z jego odmianami: jazz nowoorleański i jazz chicagowski. Słowo jazz ma wiele znaczeń, to m.in. okrzyk zachęty, zapał, entuzjazm, wigor, hałas i zgiełk. Jego pochodzenie nie jest do końca znane.
Podstawą jazzu jest improwizacja, czyli tworzenie muzyki na żywo, podczas jej wykonywania. Utwór jazzowy rozpoczyna się tematem, czyli skomponowaną wcześniej melodią. Potem następują improwizacje muzyków zakończone improwizacją wspólną (film nr 3).
W latach 30. powstał styl o nazwie swing, polegający na lekkim wyprzedzaniu lub zwalnianiu pulsu rytmicznego utworu. Ze stylem tym wiąże się powstawanie dużych zespołów jazzowych, tzw. big-bandów, m.in słynnych orkiestr Benny'ego Goodmana (film nr 4), Duke'a Ellingtona. Późniejsze style to m.in. bebop, cool, modern jazz.
Jazz wywarł również wpływ na muzykę klasyczną XX w. Amerykański kompozytor i pianista George Gershwin połączył elementy jazzu, muzyki rozrywkowej z muzyka symfoniczną (film nr 5).
W historii jazzu zapisało się wielu sławnych muzyków - wirtuozów i twórców różnorodnych stylów. Do najbardziej znanych należą m.in.: Louis Armstrong (trębacz i wokalista)(film nr 6), Benny Goodman (klarnecista), Duke Ellington (pianista i kompozytor), Charlie Parker (saksofonista), Miles Davis (trębacz), John Coltrane (saksofonista).
Do Polski jazz zaczął docierać w latach 20 i 30 XX w. Jednak wybuch II wojny światowej przerwał rozwój tej muzyki w naszym kraju. Ponadto po wojnie jazz, podobnie jak wszystko, co docierało do nas z tzw. Zachodu, nie był mile widziany przez władze komunistyczne. Dopiero pod koniec lat 50. zaczął się w Polsce prawdziwy ruch jazzowy. Najpierw , w 1956 r. został zorganizowany Międzynarodowy Festiwal Jazzowy w Sopocie, a następnie, w 1959 r. - Jazz Jamboree w Warszawie. Wkrótce na całym świecie zyskały uznanie polskie zespoły jazzowe, docenieni zostali wirtuozi i kompozytorzy: Krzysztof Komeda Trzciński i Adam Makowicz, saksofonista Jan Ptaszyn Wróblewski, Zbigniew Namysłowski, Michał Urbaniak, Włodzimierz Nahorny (pianista i saksofonista), Tomasz Stańko (trębacz), Urszula Dudziak (wokalistka). Młodsze pokolenie reprezentują m.in. pianiści Andrzej Jagodziński, Leszek Możdżer i Wojciech Niedziela.
3. Filmiki
Film nr 1
Parę minut o jazzie Film nr 2 Scott Joplin "Maple Leaf Rag", czyli ragtime :) Film nr 3 Improwizacja Klasyczny utwór jazzowy: 1 sek. wstęp 10 sek. główna melodia - czyli temat utworu grany przez klarnecistę 42 sek. improwizacje na trąbce i innych instrumentach Film nr 4 Benny Goodman Orchestra "Sing, sing" Film nr 5 George Gershwin - "Błękitna rapsodia" w wykonaniu Leszka Możdżera i orkiestry Film nr 6 Louis Armstrong "What a wonderful world" |
|